Республика лаптӑкӗсенчи ҫӗнӗ тӳремсенче ытлӑн улма нематочӗ сарӑлнине кура Россельхознадзор управленийӗ ӳсекен улман карантин тӗрӗслевне ирттерме тытӑннӑ. Россльхознадзор управленийӗн ӑстисем республикӑри ӳсентӑрансен фитосанитарийӗ тата карантин ӗҫӗпе ӗҫлекен пайӗн ФГБУ «Тутар МВЛ» ӗҫченӗсемпе пӗрлӗ тӗрӗслев ӗҫӗсене ирттерме 464 ҫӗр тӗслӗхӗсене илнӗ.
Ҫӗр пробине Красноармейски районӗнчи «Таябинка» ТМЯО агрофирмӑн 73 гектар лаптӑкӗнче вӑрӑллӑ тата апат-ҫимӗҫлӗ «Любава», «Удача» сортлӑ улма ӳсекен анинчен илнӗ. Лаборатори тӗрӗслевне республикӑри ӳсентӑрансен фитосанитарийӗ тата карантин ӗҫӗпе ӗҫлекен пайӗн ФГБУ «Тутар МВЛ» ирттернӗ.
Тӗпчеве ирттернӗ хыҫҫӑн лаборотори ҫӗр пробине илнӗ анара сиенлӗ карантин организмӗ ҫуккине палӑртнӑ.
Паян, ҫурлан 21-мӗшӗнче ял хуҫалӑх министрӗ Эдуард Александров ертсе пынипе республикӑри аграри делегачӗсем ҫурлан 22–25-мӗшсенче Нитра хулинче иртекен тӗнче шайӗнчи ял-хуҫалӑх куравне хутшӑнас тӗллевпе Славаки республикине ҫул тытнӑ. Республика делегачӗсем хушшине «Агро-Инновации» директорӗ Николай Васильев, «Ҫеҫпӗл» АХО Шупашкар предприятийӗн суту-илӳ ыйтӑвӗсене татса паракан директор ҫумӗ Александр Бакшаев, «АККонд-Агро» АУО фирмӑн аслӑ директорӗ Вячеслав Иванов тата Куславкка районӗнчи Василий Семенов фермер кӗнӗ.
Пирӗн республика элчисем ял хуҫалӑхӑн тата апат-ҫимӗҫӗн тӗрлӗ отраслӗсен презентацийӗнче, ӗҫлӗ тӗлпулӑвӗсенче пулса курӗҫ. Унсӑр пуҫне вӗсем выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетмелли комплекссене тата биопродукци кӑларакан предприятисене кӗрсе курӗҫ.
Юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнчен пуҫласа 24-мӗшччен Алтайри Барнаул хулинче ҫулсерен иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри ялти ҫамрӑксен слёчӗ иртет. Унӑн тӗллевӗ — пӗлӗвпе ылмашасси, пӗчӗк, вӑтам предпренимательствӑсене ялсенче аталантарнӑ чухне сиксе тухакан ыйтусене сӳтсе явасси тата усламҫӑсен ӗҫӗ-хӗлнӗ ҫамрӑксене явӑҫтарас ӗҫре хӑтлӑ модель йӗркелесси. Слётра хӑйсен проекчӗсемпе производство тата суту-илӳ сферӑллӑ бизнес усламҫисем паллаштарма пултараҫҫӗ.
Слёт теми — «Ял. Ҫамрӑк. Усламҫӑ ӗҫӗ». Унсӑр пуҫне пӗчӗк, вӑтӑм предпренимательствӑна аталантарассипе канашлусем иртӗҫ, Алтайри ӑнӑҫлӑ ял усламҫисемпе тӗлпулусем пулӗҫ.
Слёта хутшӑнакансем ҫак ыйтусем тавра калаҫӗҫ: «Ял тӑрӑхӗ аталаннӑ ӗҫре обществӑлла организацийӗн вырӑнӗ», «Ялсенчи социаллӑ усламлӑх», «Ялти ҫамрӑксене патшалӑх пулӑшмалли майсем», «Ялти усламҫӗсен ӗҫӗ-хӗлӗ».
Слёта хутшӑнас тесен юпан 1-мӗшччен altaimolodoi.ru сайтра регистрациленмелле.
Ӗнерхи кун тӗлне Канаш районӗнчи ҫичӗ ял хуҫалӑх предприятийӗнче тӗш тырӑ вырса пӗтернӗ. Районӗпе илсен, эрнекун тӗлне 8 825 гектар ҫинчен вырса илнӗ. Тухӑҫ вӑтамран 18 центнер тухать.
Ӗҫҫи епле пынипе паллашма район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Влдаислав Софронов «Канаш» обществӑна ҫитсе килнӗ. Вӑл пӗр хирте ҫурхи тулӑ вырнӑ вӑхӑта лекнӗ. Тепӗр уйра вара Тури Юнтапа ялӗнчи пӗр тӑван Олег Кузьминпа Анатоий Кузьмин ӗҫленӗ. Вӗсем иккӗшӗ те чылай ҫул ӗнтӗ «штурвал» умӗнче.
Республикӑра ӑратлӑ выльӑх куравне ҫулсерен йӗркелесси ырӑ йӑлана кӗчӗ ӗнтӗ. Кӑҫал та ӑна ирттерӗҫ. Хӑҫан тата епле йӗркелесси пирки ӑратлӑх енӗпе ӗҫлекенсен ҫак кунсенче иртнӗ канашлӑвӗнче сӳтсе явнӑ.
Ӑна хальхинче авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче ирттерӗҫ. Унта хутшӑнакансен йышӗ ҫулсерен ӳссе пынине кура кӑҫал та сахал маррӑн хутшӑнас шанчӑк пур. Курава никама пӑхӑнман сӑнавҫӑ евӗр хутшӑнма ӑратлӑх енӗпе ӗҫлекен «Чувашское» обществӑн гендиректорне Иван Козина шаннӑ.
Хиртине часрах пуҫтарса кӗртме ӑнтӑлни пирки мар-ха сӑмахӑм. Вӑрнар районӗнче пӗрисем янтӑ тырӑллӑ пулас тенӗ. Темиҫен пухӑнса пӗр кооператива урпа вӑрлама пынӑ. Шухӑшлани малтанласа кал-кал пулса пынӑ-ха. ГАЗель машина ҫине 5 тонна ним мар тиенӗ. Кукӑр алӑллӑ пулнине никам та ырламассине пӗлнӗрен хайхисем машина номерӗнчи 21 регион вырӑнне 50-мӗш регион текеннине ҫакса хунӑ.
Анчах уй куҫлӑ та вӑрман хӑлхаллӑ тесе ваттисем ытахальтен каламан ҫав. Вӑрнар поселокӗнчи Лермонтов урамӗнче михӗ тиенӗ, 50-мӗш регион тесе кӑтартнӑ ГАЗель ларни пирки ҫынсем йӗрке хуралҫисене пӗлтернӗ. Лешсем тӗрӗслеме тесе пырса ҫитнӗ. Сӑмах май, урпа хуҫи те шар курни пирки кӗҫех кирлӗ ҫӗре евитленӗ. Хуҫалӑхра сӑнав камери лартса хунӑ пулнӑ иккен. Вӑрӑ ӗҫӗпе аппаланнӑ ГАЗель хуҫин ирӗксӗрех хӑвӑрт кӑна йышӑнма тивнӗ.
Агрономсем кӗрхисен тухӑҫӗ ҫуртрисенчен аванрах пулнине лайӑх пӗлеҫҫӗ. Ҫавӑнах вӗсем тӗш тырӑна кӗркунне ытларах акса хӑварма тӑрӑшаҫҫӗ. Кунта, паллах, ӗҫе вӑхӑтра пурнӑҫлани те витӗм кӳрет.
Улатӑр районӗнчи икӗ хуҫалӑхра — «Магадан» тата «Новь» обществӑсенче — кӗрхисене акма тытӑннӑ. Хирте пӗр сеялкӑллӑ тӑватӑ агрегат ӗҫлет-мӗн. Паянхи кун тӗлне вӗсем 55 гектара ҫитнӗ. Районӗпе пурӗ 5600 гектар акмалла.
Республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсем пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене паянхи кун тӗлне 110 пин гектар ҫапса тӗшӗленӗ. Ку вӑл мӗнпур лаптӑкран 47 процента ҫӗннине пӗлтерет. Елчӗк районӗнче 83,8 процента ҫитнӗ; Шӑмӑршӑра — 63,2%; Вӑрнарта — 55,6%, Патӑрьелте — 55,3%; Комсомольскинче — 54,3%; Канашра — 54,3%; Красноармейскинпе Хӗрлӗ Чутайӗнче — 53,9%. Тухӑҫ гектар пуҫне вӑтамран 19,2 центнер тухать. Вырмана вӗҫленӗ хуҫалӑхсем те пур. Ун пеккисем республикипе — тӑххӑррӑн. Ҫурринчен иртнисем вара — 146-ӑн.
Республикӑн ял хуҫалӑх министерстви талӑксерен миҫешер гектар вырса пынине тата хирте миҫе комбайн ӗҫленине те сӑнаса пырать. Малтанхи кӑтартӑва илсен, кунсерен 17,5-шар пин гектар ҫинче вырса тӗшӗлеҫҫӗ. 774 комбайнран хирте 711-шӗ ӗҫлет. Пурте хире тухайманни вӗсем ваннипе ҫыхӑннӑ. Кашни комбайн вӑтамран талӑксерен 24,6 гектар ҫӗнет иккен. Ҫапах та ку кӑтарту Ҫӗмӗрле районӗнче калама ҫук пӗчӗк — пурӗ те 9 гектар.
Кӑҫалхи шӑрӑха пула республикӑра тӗш тырӑ 27,9 пин гектар ҫинче типсе ларнӑ. Уйрӑмах кӑнтӑр енчи районсем шар курчӗҫ. Вӗсем ҫеҫ-и, ҫумӑрсӑр аптӑранине вӑрнарсем те палӑртаҫҫӗ. «Ҫутҫанталӑка эпир питӗ кӳренетпӗр», — терӗ Вӑрнар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Леонид Николаев ЧР Патшалӑх Канашӗн Экономика политики, агропромышленноҫ комплексӗ тата экологи енӗпе ӗҫлекен комитечӗн асӑннӑ тӑрӑха тухса ирттернӗ анлӑ ларӑвӗнче. Вӑл каланӑ тӑрӑх, ял хуҫалӑх культурисене кӑҫал удобренипе икӗ хут ытларах апатлантарнӑ, апла пулин те хуҫалӑхсене тухӑҫ тивӗҫтермест. Тулӑ гектар пуҫне вӑтамран унта 21,7 центнер тухать. Ку вӑл, сӑмах май, елчӗксем хыҫҫӑн иккӗмӗш кӑтарту-мӗн.
Ӗҫҫине илсен, ӗнерхи кун тӗлне республикӑри хуҫалӑхсем тӗш тырӑна ӗнерхи кун тӗлне 51,2 пин гектар ҫинче вырса илнӗ, ку вӑл мӗн пур лаптӑкӑн пӗрре пиллӗкмӗш пайӗнчен 2 процента яхӑн нумайрах. Ир пулакан ҫӗрулмие 163 гектар кӑларнӑ, пахча ҫимӗҫе — 20 гектар.
Комбайнсем республикӑра 979 единица шутланса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсенчен вырмана 774-шне явӑҫтарнӑ. Асӑннӑ хисепрен 528-шӗ 12 ҫултан кивӗреххисем иккен.
Эх, ҫав шӗремет улми... Тахҫан ӑна колорада нӑррисем тустаратчӗҫ, вӗсемпе кӗрешме мӗнле кӑна им-ҫам шутласа кӑлармарӗҫ ӗнтӗ. Халӗ ак, тата тепӗр ҫӗнӗ «чир» улмасене юрӑхсӑрлантарма тытӑннӑ.
Республика лаптӑкӗсенчи ҫӗнӗ тӳремсенче ытлӑн улма нематочӗ сарӑлнине кура Вӑрмар, Куславкка районӗнчи ферма хуҫалӑхӑн пуҫлӑхӗсем Россельхознадзор управленийӗнчен ӳсекен улман карантин тӗрӗслевне ирттерме ыйтнӑ.
Управленийӗн специалисчӗсем республикӑри ӳсентӑрансен фитосанитарийӗ тата карантин ӗҫӗпе ӗҫлекен пайӗн ФГБУ «Тутар МВЛ» ӗҫченӗсемпе пӗрлӗ тӗрӗслев валли ҫӗр пробине илеҫҫӗ. Ҫӗре тӗпченӗ хыҫҫӑн улма аннисенче сиенлӗ карантин организмӗ пуррипе ҫуккине паллӑртӗҫ.
+30.3 °C